Najbardziej oczywistym kryterium, którym kierujemy się przy wyborze projektu domu, jest jego wielkość oraz budżet, którym dysponujemy. Aby określić, jakie schronienie potrzebne jest nam i naszym bliskim, musimy już na samym początku określić własne wymagania.
.jpg)
Żeby je sprecyzować, należy wiedzieć, jakie są potrzeby naszej rodziny, jakie są jej perspektywy rozwoju, w jakim wieku są nasze pociechy i czy nasze grono się jeszcze powiększy. Mając świadomość tego wszystkiego, z łatwością zdecydujemy, jakiego projektu poszukujemy.
Dla kogo
Projekty domów o powierzchni od 125 do 180 m kw. stanowią najbardziej popularną grupę projektów domów jednorodzinnych. Odpowiadają one bowiem typowemu schematowi polskiej rodziny 2+1 lub 2+2. Oczywiście łatwo sobie wyobrazić, iż można zmieścić czteroosobową rodzinę w domu o powierzchni około 100–110 m kw., lecz taki wybór okupiony jest komfortem i zdrowiem wszystkich mieszkańców. Żeby zapewnić lepsze warunki do wygodnej egzystencji, po prostu musimy zdecydować się na budowę budynku o większym metrażu.
Oczywiście ważnym czynnikiem i ograniczeniem zawsze pozostaje nasz budżet, co zazwyczaj też ma wpływ na podejmowaną ostatecznie decyzję. Dlatego też obiekty o powierzchni 125–180 m kw. realizowane są w dużej mierze przez rodziny ze średniej klasy, która od wielu lat rośnie w Polsce w siłę.
Wielkość działki
Przy wyborze domu tej wielkości ważne jest abyśmy zwrócili uwagę na kilka aspektów. Warto, aby dom nie tylko mieścił się na parceli przy zachowaniu minimalnych odległości wymaganych prawem, lecz także dawał nam szansę korzystania z działki. Podstawowa zasada mówi, iż ściana bez otworów okiennych i drzwiowych może stać 3 m od granicy działki, natomiast ściana z otworami — 4 m.
Zapewne wszyscy widzieli domy, które swoją bryłą dominują niewielką działkę, na której stoją. W ten sposób częściowo uniemożliwiają one właściwe wykorzystanie bezpośredniego otoczenia domu. W takim wypadku pozostaje nam zasianie trawy i liczenie na to, że — mimo nadmiernego zacienienia — kiedyś ona wyrośnie. Warto pamiętać, iż przy powstawaniu przepisów o usytuowaniu budynku na działce kierowano się ostrożnością przeciwpożarową i sanitarną, a nie estetyką czy chociażby wygodą mieszkańców.
Program funkcjonalny
Na początku poszukiwania odpowiedniego projektu musimy poznać nasze osobiste wymagania. W przypadku współpracy z architektem ten proces przebiega zazwyczaj szybko i nie wymaga późniejszych korekt. W innym wypadku lepiej założyć większe oczekiwania niż nazbyt skromne, gdyż trudniej nam będzie w przyszłości poradzić sobie z ewentualnymi zmianami w naszym życiu (narodziny dziecka, potomkowie powracający do domu z własną rodziną, starość etc.).
Do elementów, które niegdyś uznawane były za luksus, a dziś stały się standardem dobrze zaprojektowanych domów, zaliczyć można dodatkowy pokój sypialny na parterze, stanowiący dodatkowe zabezpieczenie na przyszłość. Doraźnie może być wykorzystywany jako pokój gościnny, gabinet, biblioteka czy pokój zabaw dzieci. Dobrym rozwiązaniem w projektach tej wielkości są także oddzielne łazienki rodziców i ich potomstwa oraz garderoba w sypialni gospodarzy. Pożądana jest także spiżarnia umieszczona w pobliżu kuchni.
Wielkość pomieszczeń
Niektóre z projektowanych pomieszczeń mogą się okazać zbyt małe, aby służyć wygodzie domowników. Wiele biur architektonicznych w swoich katalogach prezentuje pomieszczenia z pomniejszonymi meblami, aby ukryć np. to, że sypialnia pomieści łóżko, lecz z szafy lub miejsca do pracy trzeba będzie zrezygnować. Żeby uniknąć tego typu pomyłek, zawsze warto zapoznać się wstępnie z rysunkami szczegółowymi, na których znajdziemy wymiary poszczególnych pomieszczeń. Wygodna sypialnia rodziców powinna mieć powierzchnię użytkową nie mniejszą niż 15 m kw., natomiast pokój dziecka — nie mniej niż 10 m kw. Oczywiście istnieje możliwość prawidłowego zaprojektowania mniejszych sypialni, lecz odbywa się to kosztem funkcjonalności i komfortu.
Parterowy, piętrowy czy z poddaszem
Często kształt domu nie jest efektem naszego wyboru, lecz zapisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub po prostu możliwości oferowanych przez działkę. Czasem jednak mamy szczęście i możemy w pełni zadecydować, jakiego typu dom chcemy wybudować.
Każde rozwiązanie ma swoje zalety i wady, więc trudno jednoznacznie stwierdzić, co jest najlepsze. Domy parterowe charakteryzują się dużą powierzchnią zabudowy i przegród zewnętrznych, co powoduje stosunkowo duże straty cieplne oraz wymaga większych działek. Ich zaletą jest natomiast brak przeszkód w postaci schodów, dzięki czemu są bardziej przyjazne dla osób starszych lub niepełnosprawnych. Domy z poddaszem użytkowym są chyba najbardziej ekonomicznym rozwiązaniem, gdyż wykorzystują kubaturę powstałą w wyniku zadaszenia parteru. Charakteryzują się mniejszą powierzchnią zabudowy i przegród, co z kolei powoduje mniejsze zużycie energii, np. do ogrzania domu. Do minusów takiego rozwiązania należy: strata powierzchni na komunikację pionową (schody), problem przegrzewania się poddaszy czy częsty brak możliwości wykorzystania przestrzeni pod skosami dachu. Ostatnim typem jest dom piętrowy, który niestety jest droższy w wykonaniu niż te wcześniej wymienione, lecz pozbawiony jest większości wad domu z poddaszem użytkowym (oczywiście, poza schodami).
Domy wielkości 125–180 m.kw. oferują praktycznie wszystkie możliwości jednorodzinnych budynków mieszkalnych. Ze względu na szeroką ofertę projektów należy być szczególnie rozważnym podczas dokonywania wyboru. Jego konsekwencje będziemy odczuwać przed długie lata.
arch. Roman Tomecki