Zaplanowanie zagospodarowania działki jest równie istotne jak projekt zlokalizowanych na niej budynków. Jednym z najbardziej fascynujących aspektów posiadania ogrodu jest to, że często stanowi on niepowtarzalne odzwierciedlenie osobowości swojego właściciela. Ogród powinien być równie piękny, co funkcjonalny. Aby uzyskać harmonijną całość, nie trzeba korzystać z pomocy specjalistów, konieczne jest jednak przestrzeganie zasad pozwalających uzyskać zadowalający efekt. Dobry projekt ogrodu powinien dostosowywać jego styl do architektury budynku, charakteru otoczenia, trybu życia i upodobań właścicieli działki.
Równowaga
Jedną z głównych zasad obowiązujących w projektowaniu ogrodów jest równowaga. Wykorzystanie podobnych roślin lub elementów zdobniczych, pozwala osiągnąć efekt harmonii, w której poszczególne elementy współgrają z otaczającym je krajobrazem. Ważne jest przy tym zwrócenie uwagi na wysokość, wielkość, strukturę, koloryt, itp. różnych elementów. Dobrym przykładem może być wykorzystanie krajobrazu skał i głazów.
Prostym sposobem osiągania w ogrodzie jedności jest tworzenie grup tematycznych. Wybór konkretnego kierunku aranżacji jest pomocny przy uzyskaniu harmonii otoczenia. Niekoniecznie musi być to ogród w ściśle określonym stylu. Jedną z zasad projektowania i sztuki jest prostota. Może się ona wyrażać np. w wyborze trzech kolorów i powtarzaniu ich na terenie całego ogrodu. Również w zakresie dekoracji, ograniczenie ich do minimum i trzymanie się obranego tematu jest bardzo ważne.
Zasadniczo można wyróżnić dwa rodzaje równowagi w projektowaniu ogrodów: symetryczną i asymetryczną. Symetryczna równowaga występuje tam, gdzie mamy do czynienia z elementami ogrodu równo rozmieszczonymi względem jakiegoś punkt. Mogą to być elementy o takim samym kształcie, wysokości, formie, kolorze, temacie. Układ symetryczny może występować w formie np. lustrzanego odbicia. Natomiast zastosowanie równowagi asymetrycznej w aranżacjach ogrodowych jest nieco bardziej skomplikowane. Polega na tworzeniu kontrastów, które mogą być wyrażone np. w zastosowaniu linii prostych i krzywych w granicach nasadzeń, z powtarzającymi się konkretnymi roślinami w obu przypadkach.
Ważne, by mieć plan
Żeby wydobyć wszystkie walory posesji i wkomponować ją w otoczenie, najlepiej jest wykonać plan zagospodarowania terenu już na etapie projektowania domu. Takie rozwiązanie z różnych względów jest często nierealne. Planowanie powinno się rozpocząć od określenia położenia działki, rozmieszczenia instalacji podziemnych, określenia rodzaju gleby i możliwości nawadniania roślin. Położenie działki oraz lokalizacja budynków i obiektów „małej architektury” pomoże nam w określeniu miejsc o różnym stopniu nasłonecznienia, co jest istotne przy wyznaczaniu poszczególnych stref w ogrodzie oraz doborze gatunków roślin.
Rozmieszczenie instalacji podziemnych (wodnokanalizacyjnych, gazowych, energetycznych) jest kluczowe dla planowania miejsc, w których zamierzamy posadzić rośliny o rozbudowanym systemie korzeniowym lub znacznej wysokości (energetyczne linie naziemne, linie telekomunikacyjne). W razie awarii może bowiem zajść konieczność usunięcia lub radykalnego przycięcia roślin. Warunki glebowe, takie jak ukształtowanie terenu, wyznaczają w dużym stopniu możliwy kierunek zagospodarowania oraz określają, jakie zabiegi agrotechniczne czekają właściciela. Z kolei określenie stosunków wodnych panujących na danym terenie jest wskazówką, w jaki sposób możemy zapewnić odpowiednie nawadnianie lub odwadnianie terenu.
Dobry projekt to podstawa
Prawidłowo wykonany projekt ogrodu pomoże nam nie tylko w harmonijnym zagospodarowaniu, ale również pozwoli uniknąć dodatkowych kosztów związanych z zakupem nieodpowiednich materiałów czy koniecznością usuwania roślin. Jeżeli na działce są wytyczone układy komunikacyjne (ścieżki i podjazdy) oraz obiekty architektury ogrodowej (np. altana, oczko wodne, miejsce zabaw dla dzieci), to na wygląd ogrodu duży wpływ może mieć umiejętne dobranie roślin i upiększenie działki. Na podstawie planu, jesteśmy w stanie określić ilość i rodzaj gruntu potrzebnego do ukształtowania terenu, rodzaj i ilość roślin, a co za tym idzie — również wysokość nakładów finansowych. Minimalizując koszty, możemy podjąć prace samodzielnie lub skorzystać z pomocy znajomych z ogrodniczym doświadczeniem.
Wstępna faza projektowania to przedstawienie kilku ogólnych koncepcji i konsultacje. Po wyborze kierunku zagospodarowania i jasnym określeniu oczekiwań inwestora można przystąpić do wykonania projektu, który powinien zawierać szczegółowy opis proponowanych rozwiązań. Dokumentacja projektowa powinna opierać się na rzucie ogrodu wykonanym w odpowiedniej skali, ze szczegółowym opisem proponowanych rozwiązań.
Jeśli decydujemy się skorzystać z usług firm profesjonalnie zajmujących się aranżacją ogrodów, musimy pamiętać o tym, aby unikać projektów (w postaci szkicu), które nie zawierają szczegółowych rozwiązań technicznych. Posiadając dobrze wykonany projekt, możemy powierzyć jego wykonanie dowolnej firmie. Jest to istotne w przypadku, kiedy inwestor jest niezadowolony z wykonawcy lub z różnych względów nie może zrealizować projektu w określonym czasie.
Ogrodnictwo może stać się pasją każdego, jest zajęciem dającym ogromne pole do popisu. Bez względu na posiadane doświadczenie i środki finansowe, jakimi dysponujemy, pamiętajmy, że aranżacja ogrodu ma wpływ na nasze samopoczucie, a jednocześnie może przynieść ogromną satysfakcję. Nie ma powodu, aby bać się eksperymentów we własnym ogrodzie. Ogród żyje i dlatego bez względu na pierwotną formę będzie się nieustannie zmieniał. Odpowiednio pielęgnowany — będzie azylem i ozdobą naszego otoczenia.
Magdalena Bochenek