Ściany jednowarstwowe wznosi się na całej swojej grubości z pojedynczych warstw elementów murowych wiązanych zaprawą murarską zgodnie z zasadami sztuki budowlanej.
Systemy budowania ścian jednowarstwowych należą do najstarszych konstrukcji murowych. Najczęściej wykonywano je z pełnej cegły, kamieni wapiennych, granitu. Do dzisiaj są obecne w zabytkowych budowlach dając dowód odporności na czas.
Ściany jednowarstwo
we wewnątrz budynków pełnią funkcję ścian działowych. Wykonywane są z elementów drobnowymiarowych. Ich niewielkie grubości optymalizują powierzchnie użytkowe pomieszczeń, a stabilne warunki cieplno-wilgotnościowe otoczenia nie stwarzają problemów ich eksploatacji. Budulec dla nich bardziej dobierany jest pod kątem spełnienia wymagań zapewnienia przez przegrodę ochrony akustycznej przed przenoszeniem dźwięków powietrznych i uderzeniowych z sąsiadujących pomieszczeń i stropów, aniżeli zachowania własności termoizolacyjnych. W warunkach zewnętrznych dobrze sprawdzają się w takich konstrukcjach obiektów małej architektury jak: płoty, wiaty, ściany śmietników, przystanków autobusowych, altan ogrodowych, nieocieplanych, zadaszonych magazynów na narzędzia itp., gdzie z uwagi na sposób wiązania sąsiadujących elementów murowych i w zależności od projektu wynikającego z możliwości architektonicznych mogą tworzyć konstrukcje monolityczne, bądź ażurowe (z pustymi przestrzeniami w murze). Elementy murowe ich konstrukcji i spoiny zwykle są zabezpieczane przed nasiąkaniem wilgoci poprzez impregnację, bądź otynkowanie, względnie pozostają nienasiąkliwe (np. klinkier).
Konstrukcje ścian zewnętrznych w budynkach wymagają oddzielnego traktowania z uwagi na specyfikę elementów murowych, które - niestety! - w przeważającej większości (przy zachowaniu modularnej ich szerokości i z racji dużej przewodności ciepła) mają zwiększoną podatność na przemarzania i zawilgocenia. W warunkach znacznych różnic termicznych między środowiskiem zewnętrznym a wewnętrznym budynku w przegrodzie tworzyłyby się mostki termiczne, a na ich wewnętrznych płaszczyznach kondensowała wilgoć. Aby temu zapobiec dawniej problem ten rozwiązywano stawiając grube mury z bloków kamiennych o odpowiednio dobranej szerokości, albo z elementów drobnowymiarowych wykonywano monolityczne mury pogrubione, gdzie uciekano się do rozwiązań wielorzędowych takich jak np. wiązania blokowe (kowadełkowe), krzyżykowe (weneckie), polskie (gotyckie). Ściany te charakteryzowała stosunkowo duża pojemność cieplna, która zapewnia stabilność cieplną przegrody budowlanej, a tym samym względnie stałą temperaturę powierzchni wewnętrznej ścian przy zmianach temperatur zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz budynku. Rozwinięciem tego kierunku było pojawienie się konstrukcji ścian trójwarstwowych (ze szczeliną powietrzną) i dwuwarstwowych. Poszukiwano też sposobów poprawienia parametrów cieplnych elementów murowych, co relatywnie pozwalało redukować ich wymagane szerokości. Rezultatem są konstrukcje ścian jednowarstwowych, które warunkuje:
- zastosowanie elementów murowych odznaczających się korzystnymi właściwościami izolacyjności termicznej i akustycznej, dużą dokładnością wymiarów oraz wysokimi parametrami wytrzymałościowymi na ściskanie (dla ścian nośnych - spełniających funkcje konstrukcyjne, osłonowe i izolacyjne, dla ścian nienośnych – zachowujących funkcji osłonowe i izolacyjne),
- dobraniem dla nich zapraw murarskich o parametrach izolacyjności termicznej zbliżonych dla wartości zastosowanych elementów murowych,
- rozwiązaniom zabezpieczającym lica ścian przed penetracją wody i wilgoci w ich struktury.
Wprowadzone od 1 stycznia br. zmiany w przepisach budowlanych zaostrzyły wymagania zachowania oszczędności energii i izolacyjności cieplnej. Dopuszczalne maksymalne wartości współczynnika przenikania ciepła U(max) [W/(m2·K)] dla ścian zewnętrznych zróżnicowano względem charakteru i przeznaczenia budynków. Niezależnie od rodzaju ściany zewnętrznej (a więc również dla ścian jednowarstwowych) dla budynków mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego w warunkach powietrza zewnętrznego przy temperaturach obliczeniowych [ti] mniejszych niż 160C wartości te ustalono na poziomie 0,30. Dla budynków produkcyjnych, magazynowych i gospodarczych dopuszczono maksymalne wartości: dla ti większe od 160C: 0,30, dla ti od 80C do 160C: 0,65 i dla ti równe i poniżej 80C: 0,90. Dotychczasowe wartości dopuszczały większą tolerancję (dla ścian zewnętrznych bez izolacji w budynków jednorodzinnych przy ti> 160C: 0,50, natomiast przy ti ≤ 160C (niezależnie od rodzaju ściany): 0,80, zaś dla budynków użyteczności publicznej od 0,45 (przy ti > 160C) aż do 0,70 (przy ti ≤ 160C) dochodząc nawet do wartości 1,20 (dla budynków produkcyjnych przy ti ≤ 80C).
Wspomniane wartości spełniają elementy murowe odpowiednio dobierane pod względem grubości i deklarowanych parametrów (potwierdzonych aprobatą lub certyfikatem). W szczególności mogą to być: bloczki z betonu komórkowego, pustaki z ceramiki poryzowanej, pustaki z keramzytobetonu oraz elementy murowe z pustkami wewnętrznymi wypełnionymi wkładkami termoizolacyjnymi. Ich powierzchnie czołowe mogą mieć profile typu „pióro i wpust” (co przy murowaniu eliminuje konieczność spoinowania pionowego) oraz pomocnicze uchwyty montażowe znacząco ułatwiające prace. Dochodzą tu elementy uzupełniające w dopuszczonych systemach (np. kształtki uzupełniające, wieńce i 
ich obudowa, nadproża, naroża, które fabrycznie mogą mieć wbudowane detale ocieplenia, bądź wymagające dodatkowych ociepleń przy pracach murarskich). W ograniczonym stopniu - z uwagi na niską izolacyjność termiczną - do budowy ścian jednowarstwowych wykorzystywane są też wyroby silikatowe do niektórych konstrukcjach zewnętrznych ścian budynków gospodarczych i pomocniczych. Ułatwieniem w doborze rozwiązań są systemy elementów ściennych z odpowiednio dobranymi zaprawami murarskimi (cienkowarstwowe klejowe - rząd grubości 1-3 mm, zaprawy ciepłochronne na grubsze spoiny - rząd grubości 10-15 mm). gdzie korzysta się z dopuszczonych do stosowania zestawów w zakresach określonych w dokumentach aprobujących.
Prace murarskie przy ścianach jednowarstwowych prowadzi się zgodnie z wymaganiami projektowymi przy zachowaniu zaleceń systemodawców.
Jacek Sawicki